Voor lange tijd hadden de Romeinen in Engeland, Schotland en Wales het noordelijkste deel van het Romeinse Rijk gevestigd. We zetten de belangrijkste evenementen uit de Brits-Romeinse geschiedenis op een rijtje. Lees hoe in deze tijdlijn Romeinen, Kelten, Saksen en Picten vochten om de macht in Groot-Brittannië.
Tijdlijn Romeinen in Engeland, Schotland en Wales
55 v.Chr. – In de zomer van dit jaar valt Julius Caesar voor de eerste keer Groot-Brittannië binnen. De Romeinse keizer voert al enkele jaren oorlog tegen de Galliërs, voornamelijk Keltische stammen die voor de komst van de Romeinen in het huidige Frankrijk, België en Zuid-Engeland leefden. De inval is niet succesvol: het leger van Caesar verovert niet meer dan een stuk strand in Kent.
54 v.Chr. – Een tweede invasie door Julius Caesar is waardevoller voor de Romeinen in Engeland. Het lukt hen om een koning aan te stellen die de Romeinen gunstig gesteld is. Ook noteert Caesar belangrijke informatie over het klimaat, de cultuur, militaire technologie, religie en economie van de regio.
43 (na Christus) – De verovering van Groot-Brittannië was een geleidelijk proces, maar het startpunt vond plaats in dit jaar. Onder keizer Claudius vielen duizenden soldaten het eiland binnen. Zij versloegen de Keltische stam Catuvellauni, die eerder weerstand had geboden tegen Caesar, en noemden het nieuw veroverde grondgebied Provincia Britannia.
47 – De Romeinen hebben nu al het land ten zuiden van de Fosse Way in hun macht. Hun pogingen om het huidige Wales te veroveren werden echter vertraagd door opstanden van rebellen.
90 – Beschreven tabletten die werden gevonden bij Vindolanda zijn een van de weinige restanten van geschiedschrijving uit deze tijd. De tabletten beschrijven het alledaagse leven en de werkzaamheden in het Romeinse fort.
De overblijfselen van het Romeinse fort Vindolanda zijn nu een populaire bezienswaardigheid in Engeland. Foto: Warrick Wynne / CC BY-ND 2.0
105 – De Romeinen hebben moeite met het in bedwang houden van de Keltische Picten.
117 – Het begin van de regeringsperiode van keizer Hadrianus is een tijd van crisis: het noorden van Britannia komt in opstand. Hoewel de opstand de kop in wordt gedrukt, zijn de Romeinen op hun hoede.
120 – Keizer Hadrianus reist rond dit jaar langs de provinciën van het Romeinse Rijk. In deze tijd is er veel politieke onrust in Schotland. Als Hadrianus in Britannia aankomt, geeft hij een bevel tot het bouwen van een lange verdedigingsmuur, die later bekend zal komen staan als de Muur van Hadrianus.
122 – De bouw van de Muur van Hadrianus begint in het huidige Noord-Engeland. Alle Romeinse soldaten in de regio werken mee aan dit enorme project dat zo’n zes jaar in beslag zal nemen.
142 – Onder leiding van keizer Antoninus Pius (138–161) veplaatst de noordelijke grens van het Romeinse Rijk tijdelijk naar het Forth en Clyde Kanaal in de Schotse Laaglanden. Rond 142 wordt hier de Muur van Antoninus gebouwd.
155 – De Brigantes, een Keltische volksstam, komt in opstand tegen de Romeinse bezetters. De Romeinen moeten terugtrekken. Een jaar later heroveren zij de Muur van Antoninus nog eenmaal, waarna de stammen uit Schotland weer terugvechten.
164 – De Muur van Antoninus is vrijwel helemaal verlaten door de Romeinen. Schotse en Noord-Engelse stammen winnen geleidelijk aan terrein terug.
180 – Muur van Hadrianus wordt doorbroken door de Picten, een confederatie van stammen die in het noorden van Schotland leven. De legeraanvoerder wordt gedood tijdens deze strijd, wat gezien werd als een van de dieptepunten tijdens de heerschappij van keizer Commodus.
192 – De moord op keizer Commodus in dit jaar brengt een serie gebeurtenissen op gang die zullen leiden tot een burgeroorlog in het Romeinse Rijk (193–197).
210 – De Muur van Hadrianus vormt opnieuw de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Rebellerende stammen blijven echter strijd voeren tegen het Romeinse leger. In een poging om deze conflicten tot een einde te brengen, wordt het gebied van de Romeinen in Engeland, Schotland en Wales door keizer Severus verdeeld onder twee provincies: Britannia Superior (nu Zuid-Engeland en Wales) en Britannia Inferior (Noord-Engeland).
De fundamenten van de Muur van Hadrianus zijn nog altijd te zien in het Engelse platteland. Foto: Moreno Berti / CC BY-ND 2.0
367 – In de vierde eeuw vinden er steeds meer aanvallen plaats door de Saksen in het oosten en de Ieren in het westen. In de winter van 367 komt het Romeinse garnizoen bij de Muur van Hadrianus in opstand. Tegelijkertijd vallen verschillende stammen de grenzen van het eiland binnen – mogelijk als onderdeel van een samenwerking met Romeinse soldaten.
401 – De Romeinse troepen in Britannia trekken zich terug naar het vasteland van Europa om te vechten tegen de Visgotische leider Alarik I. De macht van de Romeinen in Engeland, Schotland en Wales krimpt in rap tempo.
407 – Constantijn III verklaart zichzelf keizer van het Westelijke Romeinse Rijk. Een serie tegenslagen leidt tot zijn aftreden in 411, waarna hij wordt geëxecuteerd.
Hoewel veel inwoners van Groot-Brittannië zich na deze tijd cultureel Romeins voelen, is de tijd van Romeinse heerschappij in de regio tot een einde gekomen. Verschillende stammen, religieuze groepen en koninkrijken zullen nog eeuwenlang onderling vechten om het gebied.
